Die wenners van vanjaar se kykNET-Rapport-boekpryse dek ’n historiese spektrum wat wissel van musiek- en kultuurgeskiedenis tot kunsmatige intelligensie, terwyl die Vrystaat hom weer bevestig het as ’n teelaarde vir skrywers en verhale van die hoogste orde.

Die kykNET-Rapportpryse, wat op Saterdag 11 September 2021 vir die agtste keer toegeken is, sluit in drie pryse vir Afrikaanse fiksie, niefiksie en ’n werk met filmpotensiaal onderskeidelik, die Jan Rabie-Rapportprys vir Afrikaanse debuut- of tweede prosawerke, en drie pryse vir Afrikaanse resensies van Afrikaanse boeke. Die Jan Rabie-Rapportprys is in 2003 vir die eerste keer toegeken, maar val sedert 2015 onder die kykNET-Rapport-vaandel.

Die drie kykNET-Rapport-boekpryse is vanjaar aan die volgende skrywers toegeken:

• Fiksie: Willem Anker vir Skepsel (Queillerie)
• Niefiksie: Stephanie Vos en Stephanus Muller (samestellers) vir Sulke vriende is skaars: Die briewe van Arnold van Wyk en Anton Hartman, 1949–1981 (Protea Boekhuis)
• Film: Sidney Gilroy vir Middernag (Human & Rousseau)
  
  Die beoordelaars beskryf Willem Anker se roman Skepsel, wat vroeër vanjaar ook met die UJ-prys bekroon is, as “tegelyk ’n lieflike, poëtiese elegie vir die mens se geskiedenis op aarde en ’n vooruitskouing van ’n posthumanistiese wêreld. Dit boei die leser deur die uitbeelding van die verhoudings tussen mense, tussen mense en masjiene, tussen mense en niemenslike lewende wesens, alles danksy die skrywer se taalhantering: konkreet beskrywend, liries singend en emosioneel pakkend. In die slothoofstukke laat die roman die leser asemloos en diep ontroer met sy beskrywing van die suiwer wil om oorlewing van hierdie klein, gebroke blou planeet.”
  
  Anker het die fiksieprys ook in 2015 gewen vir sy gevierde roman Buys. Die ander benoemdes in die fiksiekategorie was Jaco Fouché vir Aanspreeklikheid en Francois Smith vir Die kleinste ramp denkbaar.
  

   

  
  Aan niefiksiekant is Stephanie Vos en Stephanus Muller se Sulke vriende is skaars deur die beoordelaars bestempel as “pragtig afgewerk” en ’n helder trompetgeskal vir die waarde van die Afrikaanse boek. “Dit vergestalt die verbeeldingskrag en deursettingsvermoë van twee ernstige navorsers wat in ’n stowwerige reeks leggers in ’n argief die buitelyne van ’n boek kon sien. As kultuurproduk is dit ’n onvergeetlike boek wat op die rakke in die beste boekwinkels in enige wêreldstad sou inpas.”

  Ook Stephanus Muller se werk is vir die tweede keer vereer – in 2015 het hy sowel die niefiksieprys as die Jan Rabie-Rapportprys vir Nagmusiek gewen.

  Die ander benoemdes in die niefiksiekategorie was Carina van der Walt vir Stilspraak: Strijdom van der Merwe en landkuns en Deon Wiggett vir ’n Enkele verhaal: Die jag op ’n reeksverkragter.

  Volgens die filmbeoordelaars bevat Sidney Gilroy se speurverhaal Middernag, wat op Harrismith in die Oos-Vrystaat afspeel, al die bestanddele vir ’n onvergeetlike film. “Dit torring aan die gehoor se bewussyn op sielkundige wyses, eerder as blote aksie en gruwel. Die deurslaggewende faktor is egtheid. Die wêreld, karakters en dialoog flikker soos iets uit ’n Carte Blanche-segment – cinéma vérité in boekvorm. En wanneer Middernag die sogenaamde realisme vir die verbeeldingryke verruil, ontpop ’n swetterjoel filmiese tonele en oomblikke wat tuis sal wees op enige silwerdoek.”

  Ook benoem in die filmkategorie was Hannes Barnard vir Wolk en Anton Roodt vir Weerlose meganika.

  Die Jan Rabie-Rapportprys gaan aan Anton Roodt vir sy satiriese debuut Weerlose meganika, wat by Tafelberg verskyn het. Die roman, wat teen die agtergrond van die myne by Welkom afspeel, is deur die beoordelaars beskryf as ’n kragtoer van verbeeldingskrag. “Anton Roodt volg met gemak in die spore van Etienne Leroux se Die derde oog. Hy doen dit met nonchalance en die fleurige gees van ’n 21ste-eeuse woordtowenaar.”

  Die ander benoemdes vir die Jan Rabie-Rapportprys was Brian Fredericks vir As die Cape Flats kon praat en Francois Smith vir Die kleinste ramp denkbaar.

  Resensiepryse

  Die kykNET-Rapportpryse vir Boekresensent van die Jaar word in drie kategorieë toegeken vir uitnemende Afrikaanse resensies van Afrikaanse boeke. Vanjaar se wenners is:

• Fiksie: Nathan Trantraal vir “Kaaps-debuut systap genre en gender” oor Innie Shadows deur Olivia M. Coetzee, in Rapport Weekliks, 2 Februarie 2020 https://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/kaaps-debuut-systap-genre-en-gender-20200201
• Niefiksie: Deon Maas se “Anton Goosen se eerlikheid is skáárs” oor Anton Goosen: Liedjieboer deur Hanlie Retief, ook in Rapport Weekliks, 16 Augustus 2020 https://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/anton-goosen-se-eerlikheid-is-skaars-20200816
• Langer resensie: Charl-Pierre Naudé vir sy LitNet Akademies-resensie-essay oor Die nuwe Afrikaanse prosaboek, saamgestel deur Sonja Loots en Steward van Wyk, LitNet, 16 April 2020 https://www.litnet.co.za/litnet-akademies-resensie-essay-die-nuwe-afrikaanse-prosaboek-saamgestel-deur-sonja-loots-en-steward-van-wyk/

Charl-Pierre Naudé is in 2018 ook bekroon vir ’n fiksieresensie.

Die kykNET-Rapport-prysgeld beloop R825 000 altesaam: R250 000 vir die kykNET-Rapportprys vir Afrikaanse fiksie en niefiksie onderskeidelik, R125 000 vir die boek wat hom die beste daartoe leen om tot rolprentdraaiboek verwerk te word, R125 000 vir die Jan Rabie-Rapportprys, en R25 000 elk vir die drie resensiepryse.

Die keurpanele vir die onderskeie pryse was: kykNET-Rapport-fiksieprys: Elmari Rautenbach, Louise Viljoen, Steward van Wyk en Beer Adriaanse; kykNET-Rapport-niefiksieprys: Bill Nasson, Jean Meiring, Azille Coetzee en Herman Binge; kykNET-Rapport-filmprys: Suzaan Keyter, Beer Adriaanse en Herman Binge; Jan Rabie-Rapportprys: Bibi Burger, Anastasia de Vries en Kerneels Breytenbach; kykNET-Rapport Boekresensent van die Jaar: Bibi Slippers, Mercy Kannemeyer en Ryan Pedro.

Inligting oor deelname aan die pryse vir 2022 word binnekort bekend gemaak.

Navrae oor die kykNET-Rapport Boekpryse (fiksie, niefiksie en film) kan gerig word aan Hettie Scholtz by 084 583 0272 of [email protected].

Vir meer inligting oor die pryse vir Boekresensent van die Jaar en die Jan Rabie-Rapportprys, kontak Anita van Zyl by 083 709 6677 of

[email protected].